*της Στέλλας Αλιγιζάκη
Στη χώρα μας γεννήθηκαν οι έννοιες της Πόλης, του Πολίτη, της Φιλοσοφίας, της Δημοκρατίας… Υπήρξε αδιαμφισβήτητα η κοιτίδα του Πολιτισμού.
Ωστόσο, σήμερα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης φαίνεται πως το επίπεδο του πολιτισμού μας συρρικνώνεται. Η ανθρωπιά αμφισβητείται και το Κράτος Πρόνοιας χωλαίνει, αφού αναλώνεται μόνο στην παροχή πενιχρών επιδομάτων.
Είναι γεγονός ότι το κοινωνικό κράτος είναι μέτρο πολιτισμικής υπεροχής. Αντίθετα, ένα αδύναμο κοινωνικό κράτος καταδεικνύει μεγάλη πολιτισμική ένδεια. Σήμερα η πολιτεία αδυνατεί να προστατέψει τον πολίτη, να του παράσχει σωστή εκπαίδευση, απεριόριστη πρόσβαση στην Υγεία, Δικαιοσύνη αλλά και Ασφάλεια. Είναι κοινή διαπίστωση ότι και τα τέσσερα αυτά εχέγγυα του κράτους πρόνοιας ο σύγχρονος Έλληνας τα στερείται σε ένα μεγάλο βαθμό.
Ακόμη και η φοροκαταιγίδα θα είχε νόημα, αν ο πολίτης αισθανόταν ότι το κράτος τον προστάτευε. Αντίθετα, η πλειοψηφία διαμαρτύρεται ότι πληρώνει υπέρογκα ποσά σε φόρους και ταυτόχρονα αναγκάζεται να πληρώνει ιδιωτικούς φορείς, για να έχει πρόσβαση σε σωστές υπηρεσίες Υγείας, Παιδείας, Δικαιοσύνης και Ασφάλειας. Θα νόμιζε κάποιος ότι λόγω της οικονομικής κρίσης οι δαπάνες του κοινωνικού κράτους έχουν μειωθεί. Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια! Έρευνες δείχνουν ότι η χώρα μας ξοδεύει περισσότερα χρήματα σε αυτό τον τομέα από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τότε τι συμβαίνει; Απλούστατα, για άλλη μια φορά, τα χρήματα δε δαπανώνται σωστά.
Κράτος πρόνοιας, το φανερώνει και η ετυμολογία της λέξης, σημαίνει πολιτειακή πρόβλεψη ώστε ο πολίτης να αισθάνεται στο πλαίσιο της κοινωνικής ζωής προστατευμένος. «Πρόβλεψη», όχι μόνο θεραπεία!
Η αποκατάσταση της πολιτειακής αδυναμίας μέσω της παροχής αντιμέτρων επιδοματικής μορφής δεν είναι πανάκεια. Δηλαδή, δεν αντιμετωπίζεται το πρόβλημα μόνο μέσα από την κατανομή επιδομάτων στους αδύναμους!
Και θεωρητικά να δεις το φαινόμενο είναι κατανοητό ότι μέσα από τα επιδόματα εντείνεις την ανισότητα της κοινωνίας, ομαδοποιείς τους αδύναμους, τους δείχνεις με το δάχτυλο και τους καθιστάς περισσότερο ανήμπορους, γιατί τους συνηθίζεις στην ιδέα του κοινωνικού αποκλεισμού και της εξάρτησης. Στην κυριολεξία, οι πολίτες αναζητούν από το κράτος ίσες ευκαιρίες, επιθυμούν (ή πρέπει να επιθυμούν) αξιοκρατία, γιατί μόνο έτσι μπορούν να προοδεύσουν. Τα πενιχρά επιδόματα μπορεί να δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι το κράτος ενδιαφέρεται. Στην ουσία όμως αναπαράγουν ένα φαύλο κύκλο πενίας.
Είναι βέβαια πολύ παρήγορο ότι την έννοια της φιλανθρωπίας ενστερνίζονται ιδιώτες και φορείς μη κρατικοί. Συγκεντρώνουν φάρμακα, ρούχα, τρόφιμα και άλλα αναγκαία είδη για όλους όσους έχουν ανάγκη αλλά και αυτός ο δείκτης ανθρωπιάς των απλών πολιτών, κάποιων επιχειρήσεων και της Εκκλησίας καταδεικνύει την αποτυχία ενός πολιτισμένου (με ερωτηματικό) κράτους να προνοήσει για τους πολίτες του.
Συνοψίζοντας, ισχυρό κοινωνικό κράτος σημαίνει το κράτος να προνοεί, ώστε όλοι οι πολίτες τους να έχουν από τη στιγμή που γεννιούνται ίσες ευκαιρίες στα αγαθά της Υγείας, Εκπαίδευσης, Δικαιοσύνης και Ασφάλειας.
Η ιστορία μας και ο πολιτισμός μας αποτελούν τα θεμέλια για να το επιτυχούμε! Διαφορετικά απλά αποτύχαμε!
*Η Στέλλα Αλιγιζάκη είναι Κοινωνιολόγος
