**του Αναστάσιου Υφαντή
Ένα οδοιπορικό 2 παιδιών στο Πουθενά.
Σε αυτή την ταινία “δρόμου”, μέσα από διάφορα συμβολικά στοιχεία, ακολουθούμε 2 ανήλικα παιδιά, αδελφάκια, από κάποιο προάστιο της Δυτικής Αττικής. Ένα κοριτσάκι 13-14 ετών και ένα αγοράκι πρώτης σχολικής ηλικίας. Τα παιδιά το “σκάνε” από το μονογονεϊκό τους φτωχόσπιτο και τη μητέρα τους. Ασυνόδευτα και απροστάτευτα προσπαθούν να ταξιδέψουν στη Γερμανία με σκοπό να συναντήσουν έναν άγνωστο πατέρα, γνωστό μόνο από τις διηγήσεις της μητέρας. Ένα πατέρα – φάντασμα. Σ’ αυτή τους τη προσπάθεια, στο μεγαλεπήβολο και γεμάτο όνειρα ταξίδι τους προς την Γερμανία, προτού καν προλάβουν να προσεγγίσουν τη Β. Ελλάδα, έρχονται αντιμέτωπα με αναπάντεχα ζητήματα επιβίωσης, με πληθώρα κινδύνων και με μίας μορφής βίαιη, τραυματική ωρίμανση, αφού το κοριτσάκι κακοποιείται σεξουαλικά από έναν ηλικιωμένο οδηγό φορτηγού (τον υποδύεται ο ηθοποιός Βασίλης Κολοβός) που συναντούν τα παιδιά τυχαία κάπου στην Εθνική Οδό.
Τα παιδιά καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας δεν θα καταφέρουν να φτάσουν στη Γερμανία και να συναντήσουν τον πατέρα τους. Συναντούν όμως και γεύονται πικρά, την ασπλαχνία και την ωμότητα που κρύβει η ζωή στο δρόμο.
Κανείς, πριν από μερικά χρόνια, δεν θα μπορούσε να διανοηθεί ότι στην Ελλάδα του 2018 – σύμφωνα με τα πρόσφατα επίσημα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης και της UNICEF – παραπάνω από 3,700 παιδιά θα προσπαθούσαν και αυτά μοναχά τους να βρουν κάποιο δρόμο διαφυγής προς τη Γερμανία και σε άλλες χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης αναζητώντας φαντάσματα και δυνατότητες προστασίας και βιοπορισμού.
Έχοντας πιθανότατα ακούσει κι αυτά διηγήσεις και υποσχέσεις από τους γονείς τους, τους συγγενείς τους, τους συγχωριανούς τους, τους διάφορους “καλοθελητές”, τους πειστικούς διακινητές, μετακινούνται από τρίτες xώρες προς την Ευρώπη, την ήπειρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Ίσων Ευκαιριών και των Δικαιωμάτων, της Εκπαίδευσης, της Απασχόλησης, της Ειρήνης, της Συνεργασίας και της Δημοκρατίας.
Έρχονται προς αναζήτηση ενός επίγειου παράδεισου μέσα σε ένα μουντό τοπίο απροσδόκητων κινδύνων.
Όχι ένα τοπίο, μυθοπλαστικό και αλληγορικό, όπως στη ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου αλλά ένα τοπίο πραγματικό, καθημερινό, πεζό.
Κάποια από αυτά τα παιδιά δεν έχουν περιθώρια επιλογής, δεν τους απασχολεί ο επίγειος παράδεισος, δεν χρειάστηκε να πειστούν για να ταξιδέψουν. Διαφεύγουν από τον γενέθλιο τόπο τους για να διαφυλάξουν τη ζωή τους. Να προστατευθούν από τις συνέπειες του πολέμου και του εξτρεμισμού, από την ασφυξία των φονταμενταλιστικών κινημάτων και των ακραίων θεοκρατικών αντιλήψεων. Από την κατάφωρη παραβίαση των βασικών τους δικαιωμάτων και την ακραία φτώχεια.
Αρκετά απ’ αυτά τα παιδιά χάνουν τη ζωή τους προσπαθώντας να διασωθούν.
Πνίγονται στη Μεσόγειο ταξιδεύοντας από τις ακτές της Τουρκίας και της Λιβύης με τα «μαύρα μπαλόνια του θανάτου».
Από αυτά που τα καταφέρνουν και «εισέρχονται» στην Ελλάδα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, διαβιούν σε επισφαλείς συνθήκες, εκτεθειμένα, απροστάτευτα. Τα πιο τυχερά θα καταλήξουν προσωρινά σε κάποιες δομές φιλοξενίας ή στα “safe zones” των προσφυγικών καταυλισμών και Kέντρων Υποδοχής, κάποια άλλα, λιγότερο τυχερά, αναγκαστικά θα “προστατευθούν” σε αστυνομικά τμήματα και σε κέντρα διοικητικής κράτησης και περίπου το 1/3 από αυτά τα 3.700 παιδιά θα κοιμηθούν στο δρόμο, τις πλατείες και τα πάρκα των αστικών κέντρων.
Παιδιά πρόσφυγες αλλά και παιδιά βιοπαλαιστές.
Παιδιά που συναντάμε καθημερινά στην πόλη και τα προσπερνάμε.
Παιδιά άγνωστα, παιδιά αόρατα. Ίσως και «παραβατικά».
Όχι “δικά μας παιδιά” ( άραγε γιατί όχι δικά μας;) αλλά Παιδιά.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, η Ελλάδα μέσα στα έτη της οικονομικής ύφεσης καταγράφει διπλασιασμό του εθνικού αριθμού των παιδιών σε συνθήκες φτώχειας. Από 12,2% το 2009 σε 26,7% στα τέλη του 2016.
Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα, η χώρα δεν μπορεί να ανταποκριθεί και να διαχειριστεί αυτό το σοβαρό ζήτημα. Στερούμενη ενός ολοκληρωμένου και ενιαίου συστήματος Παιδικής Προστασίας, η Πολιτεία καταφεύγει σε παράδοξες επιλογές προστασίας, μη έχοντας εναλλακτικές λύσεις διασφάλισης του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού.
Αποτελεί κοινό μυστικό μεταξύ των ανθρώπων που εργάζονται στο χώρο της Κοινωνικής Προστασίας, ότι στα Νοσοκομεία Παίδων της Αττικής καταλύουν δεκάδες ασυνόδευτα παιδιά σε ράντζα, στους διαδρόμους των νοσοκομείων, διότι δεν υπάρχουν αρκετές θέσεις στις ενδεδειγμένες προστατευτικές δομές ή γιατί δεν υπάρχουν γενικά αρκετές προστατευτικές και κατάλληλες δομές.
Στη πλειοψηφία τους, τα παιδιά και οι έφηβοι, που σήμερα επιδεικνύουν φοβερή ανθεκτικότητα και υπομένουν την βαρβαρότητα και την εκμετάλλευση, αύριο θα είναι ενήλικες που εκ των πραγμάτων θα συνεχίσουν να ζουν και να αναπαράγουν το φαύλο κύκλο της φτώχειας, του τραύματος, του κοινωνικού στίγματος, της περιθωριοποίησης, της βίας και της παραβατικότητας, σε μία επιβλαβή περιδίνηση που βαίνει κλιμακούμενη και ανεξέλεγκτη.
Το «Οδοιπορικό στο Πουθενά» δεν θα τερματιστεί.
Μαζικά συμβάντα, πολιτικές αναταράξεις, φυσικές καταστροφές και κλιματικά φαινόμενα ανά το κόσμο εξωθούν τεράστιες πληθυσμιακές ομάδες στη μετανάστευση. Από τα 258 εκατομμύρια μετακινούμενων ανθρώπων το 2017, τα 30 εκατομμύρια ήταν παιδιά. Αριθμός ο οποίος, σύμφωνα με τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, την τελευταία δεκαετία αυξάνεται διαρκώς.
Οι ανωτέρω διαπιστώσεις δεν πρέπει να μας απογοητεύουν. Οφείλουμε να έχουμε αντίληψη της πραγματικότητας και να λειτουργούμε με κάθε δύναμη για την προστασία των παιδιών.
Ποτέ δεν είναι αργά για μία ουσιώδη διατομεακή συνεργασία και επωφελείς συνέργειες ώστε να διαμορφώσουμε ένα αποτελεσματικό, μετρήσιμο και ενιαίο σύστημα Παιδικής Προστασίας.
Τα μόνα, λίγα εφόδια που χρειαζόμαστε είναι η διάθεση για ανοικτό διάλογο, η πολιτική βούληση και η αποφασιστικότητα για κοινωνική πρόοδο.
Παρά τις όποιες προκλήσεις, οι Γιατροί του Κόσμου και το 2019 θα συνεχίσουν να υποδέχονται και να υποστηρίζουν καθημερινά εκατοντάδες παιδιών που έχουν ανάγκη φροντίδας και προστασίας, όπως άλλωστε κάνουν από την ίδρυσή τους, προωθώντας παράλληλα τη συνεργασία και τον κοινωνικό διάλογο στο πλαίσιο του ρόλου τους ως ενεργού φορέα της Κοινωνίας των Πολιτών.
Από την πρόσφατη επισιτιστική κρίση και επιδημία χολέρας στην Υεμένη, στα παιδιατρικά ιατρεία του Ανοικτού Πολυϊατρείου στην Αθήνα και των αποστολών σε όλες τις απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, οι ΓτΚ παραμένουν πιστοί συμπαραστάτες όλων των παιδιών που βρίσκονται σε κοινωνικό κίνδυνο και θα συνεχίζουν να είναι Όπου Υπάρχουν Άνθρωποι.
*Η ταινία «Τοπίο στην Ομίχλη» είναι ελληνική δραματική κινηματογραφική ταινία, σε σκηνοθεσία και παραγωγή του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Προβλήθηκε πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 1988. Το σενάριο ανήκει στον ίδιο τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, τον Θανάση Βαλτινό και τον Τονίνο Γκουέρα. Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Αρβανίτης. Η ιστορία της ταινίας περιστρέφεται γύρω από δύο παιδιά, τη Βούλα και τον Αλέξανδρο, που αποφασίζουν να ταξιδέψουν μόνα τους στη μυθική Γερμανία, καθώς πιστεύουν ότι εκεί θα βρουν τον πατέρα τους, τον οποίο επιθυμούν διακαώς να συναντήσουν.
**Ο Αναστάσιος Υφαντής είναι επιχειρησιακός διευθυντής των Γιατρών του Κόσμου
***Αναδημοσίευση άρθρου από το Οδοιπορικό των Γιατρών του Κόσμου
