Ανταπόκριση από τις Bρυξέλλες | της *Ιωάννας Καραγιάννη
Μετά από τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στις Βρυξέλλες τον περασμένο Ιούνιο, οι ηγέτες της ΕΕ επανήλθαν στο ζήτημα του μεταναστευτικού σε μια άτυπη συνάντηση στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας. Νέες προτάσεις ακούστηκαν, δεν ήταν όμως και λίγοι αυτοί που άσκησαν κριτική.
Τα νέα σχέδια: Συνεργασία με χώρες της Βόρειας Αφρικής, προστασία των εξωτερικών Ευρωπαϊκών Συνόρων
Μετά το πέρας της άτυπης συνόδου, ο Προέδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τούσκ και ο Πρόεδρος της Αυστριακής Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καγκελάριος Σεμπάστιαν Κούρτς, ανέλυσαν τα νέα τους σχέδια. Ο Κούρτς δήλωσε πως οι ηγέτες συμφώνησαν να ανοίξουν διάλογο με την Αίγυπτο και με άλλες χώρες της Βορείου Αφρικής για το μεταναστευτικό και για οικονομική συνεργασία. Η Αίγυπτος έπαιξε κύριο ρόλο στις συζητήσεις, καθώς έχει αντιμετωπίσει επιτυχώς θέματα παράνομης μετανάστευσης: «τα τελευταία δύο χρόνια δεν έφυγαν από τη χώρα παράνομα λέμβοι με μετανάστες κατευθυνόμενες προς την ΕΕ», είπε o Κουρτς. Ο τελευταίος δήλωσε επίσης πως η Αίγυπτος και οι υπόλοιπες χώρες της Βορείου Αφρικής μπορούν να είναι «σημαντικοί εταίροι» της ΕΕ στην πρόληψη της εισόδου των λέμβων στα χωρικά ύδατα της ΕΕ, και τόνισε πως μόνο με αυτόν τον τρόπο θα υπάρξει επιτυχία στη μείωση των εισροών μεταναστών και προσφύγων, καθώς και στην πρόληψη των πνιγμών τους στη Μεσόγειο. Προτεραιότητα, όπως δήλωσε και ο Τουσκ, θα είναι η προστασία των εξωτερικών συνόρων και η μάχη ενάντια στην παράνομη μετανάστευση.
Μπορεί να πετύχει το νέο σχέδιο;
Τα σχέδια αυτά μπορεί να ακούγονται καλά στις εξαγγελίες, όμως εγείρονται δύο ζητήματα. To πρώτο αφορά στα προβλήματα που επιφέρει η διαφωνία ανάμεσα στα κράτη-μέλη για μια κοινή πολιτική γραμμή για το μεταναστευτικό. Αυτή βασίζεται στα ζητήματα που δημιουργεί ο Κανονισμός του Δουβλίνου, η νομοθεσία που καθορίζει το κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την εξέταση των αιτήσεων των προσφύγων που αναζητούν διεθνή προστασία εντός της ΕΕ. Έξι διαφορετικές Ευρωπαϊκές προεδρίες έχουν αποτύχει στην εύρεση μιας κοινώς αποδεκτής λύσης από τα Κράτη Μέλη της ΕΕ για την αναδιαμόρφωση του συστήματος, καθώς τα κράτη μέλη ενδιαφέρονται να διαφυλάξουν την εθνική τους κυριαρχία,όπως επίσης και τα σύνορά τους.
Το δεύτερο είναι ότι, ειδικά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή και κάποιους μήνες πριν τις Ευρωεκλογές του ερχόμενου Μαΐου, η εύρεση μιας κοινώς αποδεκτής λύσης του συγκεκριμένου ζητήματος καθίσταται δύσκολη. Αξιωματούχοι της ΕΕ λένε πως δεν συμφέρει κανέναν έως το Μάιο να βρει μια λύση στο μεταναστευτικό, καθώς όλοι θα βγουν κερδισμένοι στις Ευρωεκλογές από μια κατάσταση «no deal».
Εκτός από αυτά τα ζητήματα, πολλοί ασκούν κριτική για τη συμφωνία με χώρες της Αφρικής που εξήγγειλαν οι αξιωματούχοι. Ο Vincent Cochetel, ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για την περιοχή της Κεντρικής Μεσογείου, δήλωσε πως οι χώρες της Βορείου Αφρικής δεν θα αναλάβουν δράση μέχρις ότου διαπιστώσουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ένα ξεκάθαρο πλάνο για να πετύχει το σχέδιο της μέσα στα ίδια της τα σύνορα. Οι Ευρωπαίοι «δεν μπορούν να ζητούν από τρίτες χώρες να κάνουν πράγματα που οι ίδιοι δεν είναι έτοιμοι να κάνουν μόνοι τους. Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, αυτό που είναι σημαντικό είναι να δουλεύουν πρώτα για τα εσωτερικά ζητήματα της ΕΕ, με τον κατάλληλο μηχανισμό όσον αφορά στην επεξεργασία και την κατανομή των προσφύγων», είπε ο Cochetel στην εφημερίδα POLITICO.
Ο Raphael Shilhav, σύμβουλος για το μεταναστευτικό ζήτημα της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης (ΜΚΟ) OXFAM, σχολιάζοντας την προσπάθεια των αξιωματούχων της ΕΕ «να μετατοπίσουν την ευθύνη για την στήριξη των μεταναστών και των προσφύγων σε τρίτες χώρες», είπε πως «τα σχέδια για την αποβίβαση ανθρώπων στα χωρικά ύδατα των Βορείων Αφρικανικών χωρών βασίζονται στις λανθασμένες αντιλήψεις και σε ανεπαρκή ανάλυση. Θα αναπαράγουν και πιθανώς θα επισκιάσουν τις αποτυχίες των τωρινών hotspots, όπου χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες είναι εγκλωβισμένοι υπό τρομακτικές συνθήκες που παραβιάζουν τα δικαιώματά τους».
Τέλος, και η ΜΚΟ ECRE υποστήριξε πως «εάν η σύγχρονη ιστορία δείχνει ότι στηρίζοντας τυράννους στην περιοχή MENA [η περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής] μπορεί να επέλθει αστάθεια και μετατόπιση ανθρώπων, τα δημογραφικά στοιχεία και τα στοιχεία για τη μετανάστευση ενισχύουν περαιτέρω την υπόθεση ότι είναι απίθανο η Ευρώπη να κερδίσει αυτό το παιχνίδι».
*H Iωάννα Καραγιάννη είναι πολιτική αναλύτρια και web editor του Helpis Magazine
