“Γειτονικές (αν)ισορροπίες”

* “Γειτονικές (αν)ισορροπίες”

της Σοφίας Φ. Κατσίγιαννη, Νομικός – Υπ. Διδάκτωρ Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Τον τελευταίο καιρό παρακολουθούμε ραγδαίες εξελίξεις σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δικαιοσύνη, σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου.

Στο πλαίσιο αυτό ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι στις ΗΠΑ, ο νεοεκλεγείς Αμερικανός πρόεδρος κ.Τραμπ, φαίνεται πανέτοιμος να υλοποιήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις και να ξεκινήσει ένα στοχοποιημένο «κυνήγι» το οποίο, καθώς ήδη φαίνεται, δημιούργησε προσφάτως πρόβλημα ως και στους έχοντες πράσινη κάρτα και άδεια παραμονής, νόμιμους μουσουλμάνους  που προσπάθησαν να εισέλθουν στις ΗΠΑ μετά από ταξίδι.

Στον αντίποδα, η ελληνική δικαιοσύνη, έκανε υπερήφανους την πλειοψηφία των Ελλήνων,  με την ιστορική απόφαση του Αρείου Πάγου για μη έκδοση των οχτώ (8) Τούρκων στρατιωτικών, στη γείτονα χώρα. Η ιστορία είναι πάνω κάτω γνωστή και όλοι έχουμε δημιουργήσει μια προσωπική άποψη επ’αυτού.

Η απόφαση αυτή, όμως, έρχεται σε μια πολύ δύσκολη στιγμή για τη χώρα μας και γι’ αυτό είναι και μείζονος σημασίας. Μόλις δεκαεπτά (17) λεπτά χρειάστηκε για να συνεδριάσει ο Άρειος Πάγος και να λάβει απόφαση και σ ’αυτά τα λεπτά, η ελληνική δικαιοσύνη τίμησε τις Ευρωπαϊκές και, πρωτίστως, τις ανθρώπινες αξίες. Ουσιαστικά, αποφάσισε πως είναι αδύνατον να τύχουν δίκαιης δίκης γυρνώντας στην Τουρκία. Και για μας τους απλούς πολίτες είναι λογικό, γιατί οι εικόνες που έρχονται τόσο καιρό από την Τουρκία σε σχέση με τους κρατούμενους, δεν είναι εικόνες αξιοπρεπής μεταχείρισης και, ενδεχομένως, μη υποβολής τους σε βασανιστήρια.  Πέραν όμως του λογικού για εμάς, ο Άρειος Πάγος στηρίχθηκε στο Ευρωπαϊκό δίκαιο και απεφάνθη πως μια τέτοια εγγύηση δεν υφίσταται.

Ορθώς! Τώρα όμως ξεκινούν οι πολιτικές συνέπειες για την Ελλάδα. Δίπλα μας υπάρχει μια Τουρκία και ένας αρχηγός κράτους με συνεχώς αυξανόμενη δύναμη, μέσα και έξω από τη χώρα του. Το κύριο «όπλο» της Τουρκίας είναι η απειλή ακύρωσης συμφωνίας επανεισδοχής. Και τι είναι αυτό; Είναι η συμφωνία η οποία επιτρέπει στην Ελλάδα να στέλνει στην Τουρκία οικονομικούς μετανάστες που έχουν ταξιδέψει μέσω τουρκικού εδάφους. Η Τουρκία , αν θέλει, μπορεί να σταματήσει να αποτελεί τον «κόφτη» προσφύγων προς την Ελλάδα και, νομίζω, όλοι ξέρουμε τι σημαίνει αυτό.

Ο γερμανικός τύπος, χαρακτήρισε την απόφαση κόλαφο. Υπάρχουν εκτενείς αναφορές στην απόφαση του Αρείου Πάγου και όλες καταλήγουν στο πόσο αυτή θα δυσχεράνει τις σχέσεις των δύο (2) κρατών. Δεν είναι μόνο των δύο (2) κρατών θέμα όμως. Είναι ολόκληρης της Ευρώπης. Η ελληνική δικαιοσύνη έβγαλε μια απόφαση βασιζόμενη στους Ευρωπαϊκούς νόμους. Δεν θα έπρεπε να πάρει θέση η Ευρώπη πάνω σ’αυτό; Μέχρι τώρα τηρείται μια σιγή χωρίς να υπάρχει κανένας επίσημος σχολιασμός από τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Περιμένουν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί την κίνηση Ερντογάν; Και τι μας λέει αυτό για την ισορροπία δυνάμεων και τον βαθμό εξάρτησης της Ευρώπης από την Τουρκία;

Η ελληνική κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή καταδίκασε την απόπειρα πραξικοπήματος και στήριξε την κυβέρνηση Ερντογάν. Η υπουργός κα. Γεροβασίλη στις 16.7.2016, διπλωματικότατα αλλά αφήνοντας και παραθυράκια, δήλωσε πως «Σε ό,τι αφορά τους συλληφθέντες θα τηρηθούν οι προβλεπόμενες διαδικασίες από το διεθνές δίκαιο, ωστόσο λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη ότι οι συλληφθέντες, στη χώρα τους κατηγορούνται για παραβίαση της συνταγματικής νομιμότητας και απόπειρα κατάλυσης της Δημοκρατίας». Από την άλλη πλευρά, ο κ Τσίπρας, λιγότερο διπλωματικά, υποσχέθηκε στον κο. Ερντογάν την άμεση παράδοση των Τούρκων κρατουμένων, πράγμα που το Μαξίμου πρόσφατα διέψευσε.

Έστω πως ο Πρωθυπουργός ήθελε να δείξει τη στήριξή του στην γείτονα χώρα ή έστω να είχε κάτι στο μυαλό του που κανένας μας δεν μπορεί να γνωρίζει. Πως είναι όμως δυνατόν να προκαταβάλει την ενοχή τους, αφού ακόμα δεν έχουν δικαστεί και καταδικαστεί από την χώρα τους; Και το κυριότερο, πως είναι δυνατόν να θεωρεί ως μονόδρομη την απόφαση της ελληνικής δικαιοσύνης; Δεν ξέρω πως εξηγείται η τάση του Πρωθυπουργού να υπόσχεται πως μπορεί να κάνει πράγματα που δεν περνούν από το χέρι του. Και αλήθεια, αν δεν γινόταν αυτές οι υποσχέσεις, θα είχε «θυμώσει» τόσο η Τουρκία?

Το μόνο σίγουρο είναι πως η Ελλάδα παρέμεινε κράτος δικαίου και απέδειξε πως η δικαιοσύνη είναι σε θέση να υποστηρίξει τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο καλύτερα μπορεί. Ειδικά σε τόσο επικίνδυνες εποχές  που «οι πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες ακούγονται όλο και περισσότερο έτοιμοι για πόλεμο, με τους δημοσιογράφους να συμμετέχουν στην πολεμοχαρή χορωδία» σύμφωνα με την συνέντευξη του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στους Times της Αμερικής.