Στις 9 Οκτωβρίου 1974 έφυγε από τη ζωή ο Όσκαρ Σίντλερ, ο Γερμανός επιχειρηματίας που πέρασε στην ιστορία ως ο άνθρωπος που έσωσε 1.200 Εβραίους από τα χέρια των Ναζί κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Γεννημένος στις 28 Απριλίου 1908 στην πόλη Τσβίταου της τότες Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, φοίτησε σε γερμανικό σχολείο και ανατράφηκε με όλες τις ανέσεις, καθώς ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης εργοστασίου. Όταν τελείωσε το σχολείο εργάστηκε για τον πατέρα του, οι σχέσεις τους όμως διαταράχθηκαν το 1928, όταν παντρεύτηκε την αγαπημένη του Έμιλυ. Ένας ακόμη λόγος σύγκρουσης με τον πατέρα του ήταν η άσωτη ζωή του και οι μικροαπατεωνιές του. Διόλου τυχαία, το παρατσούκλι του στην γενέτειρά του ήταν «απατεωνίσκος»!
Έτσι, ακολούθησε την δική του επαγγελματική και επιχειρηματική πορεία, η οποία συνδέθηκε στενά με το ναζιστικό κόμμα της Γερμανίας. Το 1936 έγινε πράκτορας των Γερμανών και τρία χρόνια αργότερα εντάχθηκε στο ναζιστικό κόμμα. Ο Σίντλερ δεν πίστευε στην ιδεολογία του ναζισμού. Ο λόγος που συνεργαζόταν με τους ναζί ήταν επειδή πίστευτε ότι αυτή η επιλογή θα λειτουργούσε προς όφελος των επιχειρηματικών του σχεδίων. Άλλωστε, εκείνη την περίοδο το κόμμα του Αδόλφου Χίτλερ βρισκόταν στο απόγειό του. Έτσι, η εισβολή των Γερμανών στην Πολωνία το 1939 ήταν για τον Σίντλερ μία νέα επιχειρηματική ευκαιρία, ένας τρόπος να επεκτείνει την περιουσία του.
Μετακόμισε στην Κρακοβία και εξαγόρασε από μία εβραϊκή οικογένεια ένα εργοστάσιο κατασκευής σκευών εμαγιέ, προκειμένου να παράγει σκεύη σίτισης για τον γερμανικό στρατό. Χάρη στις στενές σχέσεις του με υψηλά ιστάμενους του γερμανικού στρατού και της γερμανικής κυβέρνησης, κατάφερε να κλείσει μεγάλα συμβόλαια. Προσέλαβε περίπου 1.000 Εβραίους στο εργοστάσιό του. Επρόκειτο για το πιο φθηνό εργατικό δυναμικό της εποχής, στο πλαίσιο της υποχρεωτικής εργασίας για την υποστήριξη της πολεμικής προσπάθειας των Γερμανών. Καθοριστική για τον Σίντλερ ήταν η γνωριμία του με τον Ισαάκ Στερν, τον Εβραίο λογιστή της επιχείρησης με τον οποίον ανέπτυξαν μία βαθιά φιλία.
Όταν το 1942 οι Γερμανοί άρχισαν να μεταφέρουν τους Εβραίους της Κρακοβίας σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ο Σίντλερ έκανε αυτό που τον πέρασε στην ιστορία. Χρησιμοποιώντας τις διασυνδέσεις του και γενναίες δόσεις δωροδοκίας, προστάτευσε τους εργαζομένους του και δεν επέτρεψε στους Ναζί να τους συλλάβουν. Ακολούθως, δημιουργήθηκε ένα κέντρο εργασίας στο οποίο προσλαμβάνονταν μόνο οι υγιείς Εβραίοι, οι υπόλοιποι εκτελούνταν. Ο Σίντλερ έγινε μία ημέρα μάρτυρας μίας τέτοιας επιδρομής και συγκλονίστηκε τόσο από τις δολοφονίες των Εβραίων που αποφάσισε να αναλάβει δράση. Ίδρυσε στο ήδη υπάρχον εργοστάσιο του μία μονάδα παραγωγής όπλων και εντάχθηκε στο εξοπλιστικό πρόγραμμα των ναζί. Με αυτόν τον τρόπο, κατάφερε να προστατεύσει τους εργαζομένους του, με το πρόσχημα πως ήταν απαραίτητοι για την παραγωγή όπλων.
Κατάφερνε να τους προστατεύει για χρόνια ώσπου το 1944 οι Γερμανοί μετέφεραν όλους τους Εβραίους κρατούμενους και έκλειναν το ένα εργοστάσιο μετά το άλλο. Και σε αυτή την περίπτωση, ο Σίντλερ κατάφερε να σώσει τους εργαζομένους του, φτιάχνοντας αυτή τη φορά μία λίστα με τα ονόματα των Εβραίων που θα έμπαιναν στο τρένο για την Τσεχία αντί για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Πρόκειται για την περίφημη «λίστα του Σίντλερ», που μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία και στην μεγάλη οθόνη. Αρχικά μεταφέρθηκαν περίπου 800 άτομα και στη συνέχεια ακολούθησαν 300 γυναίκες και παιδιά. Οι Εβραίοι χρωστούσαν τη ζωή τους στον Σίντλερ.
Το τέλος της ζωής του τον βρήκε στη Γερμανία. Μετά από πολλές αποτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες, κατέληξε να ζει βασιζόμενος σε φιλανθρωπίες των Εβραίων και μία σύνταξη που του παραχώρησε η γερμανική κυβέρνηση.
*Η Τζένη Κριθαρά είναι Δημοσιογράφος
