*της Αναστασίας Καραγιάννη
Πριν από λίγες μέρες, στις 18 Φεβρουαρίου 2019, έπεσε στην αντίληψή μου το βίντεο ενός χρήστη στο YouΤube, ο οποίος προσπαθούσε να εξηγήσει πως αυτή η πλατφόρμα διευκολύνει την σεξουαλική εκμετάλλευση των παιδιών από παιδόφιλους. Μάλιστα, σχολίαζε ότι πρόκειται για μία αρκετά κερδοσκοπική δραστηριότητα σε αυτόν τον χώρο, καθώς στα συγκεκριμένα βίντεο προβάλλονταν διαφημίσεις, τόσο του Fortnite, όσο και της Disney και άλλων εταιριών!!Αναρωτήθηκα πως γίνεται αυτό και πως ήταν τόσο προφανές που το παρατήρησε και το ανακάλυψε;
Στο βίντεο, λοιπόν, που ανέβασε ο Matt Watson παρουσιάζονται ανεβασμένα βίντεο των παιδιών σε καθημερινά στιγμιότυπα, όπως σε αθλητικές δραστηριότητες, σε παιχνίδια, σε πισίνα με μαγιό.. Πρόκειται για ‘αθώα’ βίντεο, χωρίς επικίνδυνο, άσεμνο ή πορνογραφικό περιεχόμενο. Ωστόσο, αποκτούν soft porno περιεχόμενο στα μάτια παιδόφιλων, οι οποίοι τα σχολιάζουν, τονίζοντας παγωμένα στιγμιότυπα, και τα προωθούν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Δεν διστάζουν ,μάλιστα, να προσθέσουν στα σχόλια links- συνδέσεις με υλικό παιδικής πορνογραφίας.
Για την αξιοπιστία του πειράματος που έκανε, ο Matt Watson χρησιμοποίησε έναν ολοκαίνουργιο λογαριασμό στο YouTube και ένα VPN, ώστε οι αναζητήσεις του να μην επηρεαστούν από προηγούμενη δραστηριότητα στην πλατφόρμα. Το αποτέλεσμα ήταν σοκαριστικό. Τόσο η πλαϊνή γραμμή όσο και η πρώτη σελίδα των αποτελεσμάτων ήταν γεμάτες με βίντεο ανηλίκων σε διάφορες άσεμνες πόζες. Με αυτόν τον τρόπο, απέδειξε ότι οι αλγόριθμοι που χρησιμοποιεί το YouTube και που παραπέμπουν στα βίντεο αυτά είναι πολύ απλοί, καθώς πληκτρολογώντας απλές φράσεις, όπως ‘κορίτσια σε πισίνα’ ή ‘μικρά κορίτσια κάνουν γυμναστική’ εμφανίζονται βίντεο που παραπέμπουν σε υλικό με το περιεχόμενο και τα σχόλια, όπως περιγράφηκε παραπάνω.
Πονοκέφαλο προκαλούν στο Youtube τόσο ο χαρακτηρισμός αυτών των βίντεο και ο τρόπος αντιμετώπισής τους, όσο και το γεγονός ότι αποτελούν μία κερδοσκοπική δραστηριότητα, αφού εξαιτίας των υψηλών views, έχουν τοποθετηθεί διαφημίσεις από γνωστές και μεγάλες εταιρίες.
Σχετικά, λοιπόν, με τον χαρακτηρισμό τους, οι διαθέσιμοι τρόποι σήμανσης των βίντεο που κυκλοφορούν στην πλατφόρμα είναι για την ακατάλληλη γλώσσα που χρησιμοποιείται ή για την κάλυψη αμφιλεγόμενων θεμάτων και ευαίσθητων γεγονότων. Δεν είναι, όμως, άλλωστε η πρώτη φορά που το YouTube κατηγορείται ότι θέτει σε κίνδυνο τα παιδιά ή ότι δεν τα προστατεύει από την έκθεσή τους σε παιδόφιλους, μέσα από τα σχόλια που παραθέτουν.
Το 2018, μια έρευνα του Times of London έδειξε ότι το YouTube δεν κατάφερε να απομακρύνει άμεσα τις ζωντανές ροές- live streamings με ακατάλληλο περιεχόμενο. Το 2017 ,μάλιστα, η Google δέχθηκε επικρίσεις από το πρόγραμμα Trusted Flagger που διαθέτει το YouTube, στο οποίο συμμετέχουν και ειδικοί παιδικής προστασίας, έπειτα από τις διαμαρτυρίες τους για απουσία δράσης και αντιμετώπισης σχετικά με τον κίνδυνο για σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών, τόσο εξαιτίας απρεπών φωτογραφιών όσο και άσεμνων σχολίων.
Σε μια συνέντευξη που παραχώρησε το 2017 στην Forbes, αν και δεν δημοσιεύτηκε, ένας από τους συμμετέχοντες σε αυτή την εκστρατεία ευαισθητοποίησης, εξέφρασε την δυσαρέσκειά του σχετικά με τον αργό ρυθμό που το YouTube ανταποκρίθηκε και διαχειρίστηκε τις αναφορές που υποβλήθηκαν. Μετά από την υποβολή 526 αναφορών που υποβλήθηκαν σε λιγότερο από 60 ημέρες σχετικά την ασφάλεια των παιδιών στην πλατφόρμα, οι ίδιοι έλαβαν συνολικά μόνο 15 απαντήσεις, ενώ μόλις οι 8 εξετάστηκαν για τον έλεγχο παραβίασης των Κοινοτικών Οδηγιών. Εκπρόσωπος του YouTube δεσμεύτηκε ότι θα προσπαθήσει να προσθέσει μία λειτουργία αναθεώρησης σχολίων και θα προσλάβει επιπλέον προσωπικό για να διαχειριστεί αυτήν την κατάσταση.
Στα ίδια πλαίσια, θα πρέπει να γίνει αναφορά και στο ερευνητικό τεύχος του Daily Dot του 2013 σχετικά με το ποσοστό των παιδόφιλων που έρχονται σε επαφή με ανηλίκους μέσω σχολίων στο YouTube. Τα βίντεο που προσελκύουν το ενδιαφέρον των παιδόφιλων χρονολογούνται από το 2013, ενώ εξακολουθούν να αναπαράγονται και το 2019! Εκατομμύρια σχόλια και περισσότερα από 400 κανάλια στο YouTube διαγράφηκαν για τα απρεπή σχόλια και τα άσεμνα βίντεο που προωθούσαν, όπως ανέφερε η Chi Hea Cho, εκπρόσωπος της Google, μητρικής εταιρίας του YouTube. Μάλιστα, η Chi Hea Cho επισήμανε ότι ανέφερε αυτές τις παράνομες δραστηριότητες και στο Εθνικό Κέντρο για τα Εξαφανισμένα και Κακοποιημένα Παιδιά.
Τα παιδιά που μαγνητοσκοπούν και ανεβάζουν, όχι πάντα, τα βίντεο αυτά είναι, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, κάτω των 13 ετών. Και αναρωτιέμαι. Που είναι οι γονείς τους; Πως επιτρέπεται να αναπαράγεται αυτό το υλικό, εφόσον το YouTube γνωρίζει το πώς χρησιμοποιείται και προωθείται; Αντί για κατασταλτικά μέτρα, γιατί δεν λαμβάνουν τόσο το Google όσο και το YouTubeπροληπτικά μέτρα; Αντί για διαγραφή σχολίων και λογαριασμών, κατόπιν εορτής, γιατί αυτές οι πλατφόρμες δεν αναπτύσσουν φίλτρα προστασίας και δεν εφαρμόζουν πολιτικές σύμφωνες με τους κανόνες παιδικής προστασίας;
Η Epic Games και η Nestle απέσυραν ,εν τέλει, τις διαφημίσεις τους σε αντίστοιχα βίντεο από τις δύο πλατφόρμες. Αρκεί όμως αυτό;
* H Καραγιάννη Αναστασία είναι δικηγόρος Ανθρωπίνων, Μέλος της Homo Digitalis και ιδρύτρια της ChildAct Δικαιωμάτων