Νέα καμπάνια της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS) για τα Χρόνια Αναπνευστικά Νοσήματα  παρουσιάστηκε στο Ευρωκοινοβούλιο την 23η Νοεμβρίου 2016.
Η εκδήλωση διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία (ERS), το Ευρωπαϊκό Ιδρυμα Πνεύμονα (ELF) και την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συλλόγων Ασθενών με Αλλεργίες και Παθήσεις των Αναπνευστικών Οδών (EFA) με στόχο την υπογραφή εκ μέρους των μελών του Ευρωκοινοβουλίου της έγγραφης Διακήρυξης (0115/2016) σχετικά με τις χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού.
Η καθηγήτρια Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, διευθύντρια της νέας Πανεπιστημιακής Μονάδας Χρονίων Αποφρακτικών Νοσημάτων (Μονάδας ΧΑΠ- Μονάδας Ασθματος), της Μονάδας Νοσημάτων Θώρακος, που λειτουργεί στο Ευγενίδειο Θεραπευτήριο, κυρία  Χριστίνα Γκράτζιου, συμμετείχε ως πρόεδρος της Επιτροπής επί Ευρωπαϊκών Θεμάτων και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας. Στην εκδήλωση παρουσίασε τα νέα δεδομένα σχετικά με τα Χρόνια Αναπνευστικά Νοσήματα, με επικέντρωση στο πρόβλημα του Ασθματος, της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) και της αναπνευστικής αλλεργίας, που αποτελούν σημαντικά προβλήματα ανάμεσα στα μη μεταδιδόμενα  χρόνια νοσήματα.
Τα Χρόνια Αναπνευστικά Nοσήματα έχουν σημαντική επίπτωση στην υγεία και στην ποιότητα ζωής μεγάλου αριθμού πασχόντων σε όλον τον κόσμο αφού απασχολούν πάνω από 1 δισεκατομμύριο ασθενείς και αφορούν όλες τις ηλικίες – παιδιά, εφήβους και ενηλίκους κάθε ηλικίας.
Είναι νοσήματα χρόνια, που εξελίσσονται και επιδεινώνονται στον χρόνο, γεγονός που επηρεάζει την πρόγνωση, τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα των παθήσεων αυτών. Τα νοσήματα αυτά έχουν αναμφισβήτητα σημαντική επίπτωση για τον ίδιο τον ασθενή και την ποιότητα ζωής του αλλά επηρεάζουν επίσης σοβαρά όλη την οικογένειά του αλλά και το κοινωνικό και επαγγελματικό του περιβάλλον, ενώ επιβαρύνουν σημαντικά τα συστήματα Υγείας.
Στην Ευρώπη αναφέρονται 600.000 θάνατοι από χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, 6 εκατ. εισαγωγές σε νοσοκομεία για αντιμετώπιση παροξύνσεων με το κόστος υγείας μεγαλύτερο των 380 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, με το κόστος του άσθματος και της ΧΑΠ να ξεπερνά τα 200 δισ. ευρώ. Από άσθμα πάσχουν πάνω από 30 εκατ. ασθενείς διεθνώς, ενώ η ΧΑΠ φαίνεται ότι θα αποτελέσει την τρίτη αιτία θανάτου σε όλο τον κόσμο αν δεν ληφθούν μέτρα.
Στην Ευρώπη αναφέρονται 300.000 θάνατοι ετησίως από τη ΧΑΠ με μεγάλο αριθμό νοσηλειών λόγω μη ελέγχου και παροξύνσεων της νόσου. Η ΧΑΠ είναι νόσημα που συνδέεται άμεσα με την καπνιστική συνήθεια (το 80% των περιπτώσεων) και σε ένα μικρότερο ποσοστό 15%-20% προκαλείται από την έκθεση σε τοξικές ουσίες από το περιβάλλον, την ατμοσφαιρική ρύπανση, το παθητικό κάπνισμα, την επαγγελματική έκθεση σε ρύπους και σκόνες. Το 40%-50% των καπνιστών αναπτύσσει ΧΑΠ συγκριτικά με το 10% των μη καπνιστών. Στην Ελλάδα το 8,5% του γενικού πληθυσμού άνω των 35 ετών που υπήρξαν καπνιστές πάσχει ήδη από ΧΑΠ, δηλαδή περίπου 700.000 άτομα.
Πρόβλημα αποτελεί ότι σε μεγάλο αριθμό ασθενών τόσο στο άσθμα όσο και στη ΧΑΠ δεν γίνεται έγκαιρη διάγνωση με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ελεγχθεί η νόσος έγκαιρα.
Η διάγνωση της ΧΑΠ βασίζεται στα συμπτώματα, το ιστορικό της καπνιστικής συνήθειας και την εξέταση της σπιρομέτρησης.
Σύμφωνα με στοιχεία από τα Ειδικά Πνευμονολογικά Τμήματα και τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος, που λειτουργούν στην Ελλάδα, αλλά και τα παγκόσμια επιστημονικά δεδομένα φαίνεται ότι το 10%-12% (δηλαδή περίπου 1 στα 10 άτομα) των καπνιστών μπορεί να έχει ΧΑΠ και να μην το γνωρίζει – ακόμη και σε νέες ηλικίες κάτω των 40 ετών – γιατί η νόσος μπορεί να υποεκτιμηθεί και από τον ιατρό και από τον ασθενή, που δεν εκτιμά ή δεν αναφέρει τον χρόνιο «τσιγαρόβηχα», καθώς τον θεωρεί φυσιολογικό.
Η διάγνωση της ΧΑΠ τεκμηριώνεται πλέον εύκολα με την εκτίμηση της πνευμονικής λειτουργίας με μία απλή εξέταση, τη σπιρομέτρηση, που θα πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε σε κάθε καπνιστή άνω των 40 ετών και να εκτιμάται από τον ειδικό ιατρό.
Για τη διάγνωση του άσθματος είναι απαραίτητη  η σπιρομέτρηση αλλά πολλές φορές είναι φυσιολογική και χρειάζεται πρόσθετος έλεγχος των πνευμονικών λειτουργιών με ειδικές δοκιμασίες ελέγχου της αναστρεψιμότητας και της υπερευαισθησίας των αεραγωγών (π.χ. με δοκιμασία μεταχολίνης), που πρέπει να γίνονται σε ειδικά εργαστήρια από εξειδικευμένο προσωπικό. Επίσης  αναφέρεται διεθνώς ότι το μεγάλο ποσοστό ασθενών (>45%) έχει αναπνευστική αλλεργία και δεν έχει διαγνωσθεί, γεγονός που σημαίνει ότι χρειάζεται να γίνεται αλλεργιολογικός έλεγχος με τα ειδικά αλλεργικά τεστ.
Η έγκαιρη διάγνωση των Χρονίων Αναπνευστικών Παθήσεων θα οδηγήσει σε καλύτερο έλεγχο της νόσου νωρίς, που σημαίνει μικρότερο κόστος υγείας για φάρμακα και νοσηλείες. Αυτό επιβεβαιώνει και το παράδειγμα της Δανίας όπου με τα προγράμματα ελέγχου με σπιρομετρικό έλεγχο έγινε εξοικονόμηση 180 δισ. στο νοσηλευτικό κόστος.
Αναμφισβήτητα η θεραπευτική παρέμβαση που πρώτα συνιστάται  από όλες τις διεθνείς οδηγίες είναι η διακοπή καπνίσματος που είναι η πρώτη και απαραίτητη παρέμβαση που αλλάζει την εξέλιξη της νόσου και επηρεάζει σημαντικά τη φυσική πορεία της νόσου.
Σημαντική επίσης είναι η έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση φαρμακευτική και μη, που φαίνεται πλέον ότι μπορεί να ανατρέψει την εξέλιξη της νόσου. Νέες φαρμακευτικές ουσίες προστίθενται τα τελευταία χρόνια με κλινική αποτελεσματικότητα και βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Νεότερες μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν με εφαρμογή προγραμμάτων ειδικής καρδιοπνευμονικής αποκατάστασης και άσκησης βοηθούν σημαντικά στη ποιότητα ζωής των ασθενών.


Μήπως έχετε ΧΑΠ;
Ερωτήσεις που θέτουν την υποψία της ΧΑΠ, ειδικά αν είστε καπνιστής και πάνω από 40 ετών:
1. Βήχετε συχνά τις περισσότερες μέρες του χρόνου (ειδικά τον χειμώνα);
2. Κρυολογείτε συχνά (πάνω από 2-3 φορές τον χρόνο τα τελευταία 2 χρόνια;
3. Εχετε φλέματα (πτύελα) μαζί με τον βήχα;
4. Εχετε δυσκολία στην αναπνοή στο βάδισμα, στο τρέξιμο ή όταν ανεβαίνετε σκαλιά;
Επισκεφτείτε και ρωτήστε τον γιατρό σας και εξεταστείτε με σπιρομέτρηση.
Η έγγραφη διακήρυξη που παρουσιάστηκε στο Ευρωκοινοβούλιο
Η έγγραφη διακήρυξη – Written Declaration on chronic respiratory diseases (number 0115/2016) θα κατατεθεί έως τις 24 Ιανουαρίου 2017 ώστε να επικυρωθεί από το Ευρωκοινοβούλιο και να υποστηριχθεί περαιτέρω κατάλληλα η εφαρμογή Πολιτικής της Υγείας.
Καλεί την Ευρωπαϊκή Ενωση να εφαρμόσει προγράμματα που αφορούν τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα με στόχο:
  • Την ενίσχυση προγραμμάτων πρόληψης των παραγόντων κινδύνου – με προγράμματα ελέγχου του καπνίσματος και της ρύπανσης του περιβάλλοντος.
  • Την εφαρμογή προγραμμάτων έγκαιρης διάγνωσης -screening πληθυσμού, έλεγχος πληθυσμού με σπιρομέτρηση.
  • Την υποστήριξη των θεραπευτικών παρεμβάσεων φαρμακευτικών και μη σύμφωνα με τις σύγχρονες διεθνείς θεραπευτικές οδηγίες.
  • Την υποστήριξη προγραμμάτων καρδιοπνευμονικής αποκατάστασης (rehabilitation) και προγραμμάτων διακοπής καπνίσματος.
  • Την ενίσχυση της περαιτέρω έρευνας και των παρεμβάσεων.
  • Ασφαλώς την ενίσχυση της εκπαίδευσης της ιατρικής κοινότητας και την ενημέρωση του γενικού πληθυσμού.

Η διακήρυξη αυτή έχει ήδη υπογραφεί και από έναν αριθμό ελλήνων εκπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και γίνεται κινητοποίηση για να υπογραφεί από όλα τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου έως τις 24 Ιανουαρίου 2017 ώστε να επικυρωθεί και να υποστηριχθεί περαιτέρω κατάλληλα η εφαρμογή Πολιτικής της Υγείας στα κράτη-μέλη.