*της Στέλλας Αλιγιζάκη
Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας βιώνουμε μια δεινή οικονομική κρίση. Δυστυχώς όμως αυτή ωχριά μπροστά στην ανθρωπιστική ένδεια της εποχής μας.
Καθημερινά γεγονότα ανείπωτης βίας και ωμότητας ενάντια στο συνάνθρωπο μας πείθουν ότι μπορεί όλοι να γίνουμε αρπακτικά, να επικρατήσουν τα άγρια ένστικτα μας, να γίνουμε όπως έλεγε και ο Τόμας Χομπς «λύκοι» (homo homini lupus).
Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα η ειδεχθής δολοφονία μίας άτυχης φοιτήτριας, ενός κοριτσιού που είχε όνειρα και δυνατότητες, ενός παιδιού που θα μπορούσε να επιτύχει στη ζωή και είχε όλα τα εχέγγυα για αυτό, συντάραξε την κοινή γνώμη.
Η εικόνα που στοίχειωσε τα ΜΜΕ και άφησε υπόνοιες για ένα μαρτυρικό θάνατο εξόργισε τους περισσότερους Έλληνες και σκόρπισε θλίψη. Άλλωστε τα ΜΜΕ έχουν τη δύναμη να προβάλλουν ένα γεγονός τόσο πολύ, ώστε να έχουμε την αίσθηση ότι μας αφορά άμεσα. Δίνουν σε ένα έγκλημα μια διάσταση προσωπική, το βάζουν στο σπίτι μας!
Οι περισσότεροι από εμάς μπήκαμε στη θέση αυτών των δυστυχισμένων γονιών και νιώσαμε τον πόνο τους. Θέλαμε να είμαστε κοντά τους και να ακούμε με κάθε λεπτομέρεια τι ακριβώς συνέβη εκείνο το μοιραίο βράδυ.
Παράλληλα, αισθανθήκαμε θυμό απέναντι σε αυτούς που το διέπραξαν και ευχηθήκαμε σίγουρα την παραδειγματική τιμωρία τους. Και μετά, πάλι από τα ΜΜΕ, είδαμε την επίθεση που δέχτηκε ο ένας από τους δύο κατηγορούμενους για αυτό το φόνο στη φυλακή ανηλίκων, όπου κρατούνταν. Η εικόνα ήταν βίαιη, οι σκέψεις πολλές, η γεύση στο τέλος πικρή. Πράγματι, δεν απέχουμε πολύ από μια κοινωνία λύκων!
Τις πταίει; Ποιος ευθύνεται για μια κοινωνία όπου η βία, το έγκλημα, η αυτοδικία, ο φόβος, η ενστικτώδης επιθετικότητα και τέλος η ανασφάλεια επικρατεί; Οι απαντήσεις είναι εύκολες αφορούν όχι μόνο το παρόν αλλά και το διηνεκές. Ενδέχεται να ξεκινούν από τη σημερινή οικονομική κρίση που επηρεάζει θεσμούς και κοινωνικές δομές μέχρι τη εγγενή επιθετικότητα του ανθρώπου.
Και επειδή οι αιτίες την ανθρώπινης ανηθικότητας, της εγκληματικότητας και της βίας είναι πολλές, ελάχιστες κοινωνίες βρίσκουν τις απαιτούμενες λύσεις. Τις περισσότερες φορές μάλιστα οι λύσεις είναι μόνο θεραπευτικές και όχι προληπτικές. Γίνονται αλλαγές στο ποινικό σύστημα, θεσπίζονται αυστηρότεροι νόμοι, επαναφέρεται η συζήτηση για τη θανατική ποινή, ανακαινίζονται τα σωφρονιστικά ιδρύματα… Και όμως! Όταν το έγκλημα έχει συμβεί, όταν η βία μας κυβερνά, όταν τα ένστικτα επιβάλλονται της ανθρωπιάς μόνο η πρόληψη μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.
Για να μη γινόμαστε για τον συνάνθρωπο λύκοι, για να επικρατεί η ανθρωπιά και να κατευνάζονται τα ένστικτα είναι μονόδρομος η μάθηση, είναι μοναδική λύση η παιδεία. Η παιδεία όμως στην ανθρωπιστική της διάσταση!
Η εκπαίδευση είναι αναγκαίο στη σύγχρονη εποχή να δίνει το βάρος στις θετικές επιστήμες, δεν πρέπει όμως να χάνει και τη μορφωτική της δύναμη.
Είναι αναγκαίο, στη χώρα που γέννησε τη φιλοσοφία, τη δημοκρατία, τον πολιτισμό, τα σχολεία να παρέχουν στα παιδιά μας αρκετά ηθοπλαστικά μαθήματα με έναν τρόπο σύγχρονο πάντα, με ένα τρόπο ενδιαφέροντα, με ένα τρόπο ελκυστικό… Όταν αυτό συμβεί, η χώρα θα ξαναβρεί το δρόμο της σε πολλά επίπεδα.
*Η Στέλλα Αλιγιζάκη είναι Κοινωνιολόγος
